Amerika Birleşik Devletleri’nin başkenti Washington’daki en büyük ve en eski gazete olarak biliniyor. vaşington postası, 6 Şubat’ta ülkemizi vuran ve hepimizi sarsan depremde can kaybının önlenip önlenemeyeceğini uzmanlara sordu. Bilim insanları ise depremlerin önlenemeyeceğini ancak bilimsel yollarla can kayıplarının önüne geçilebileceğinin altını çizdi.
Haberin detayları aşağıda… ?
Kaynak:https://www.washingtonpost.com/scienc…
6 Şubat’ta merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 9 ili etkileyen deprem, ülkemizi derinden sarstı.
Depremin büyüklüğü ve yol açtığı hasarın büyük olması nedeniyle dünyanın birçok ülkesinden yardım geldi.
Ünlü Washington PostGazete uzmanlara bu depremde can kaybının önlenip önlenemeyeceğini sordu.
Ankara’da büyümüş ve Colorado’da yaşayan jeolog Ezgi Karasözen, Türkiye’nin güneydoğusunda meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki depremi duyunca gözyaşlarına boğulduğunu söyledi.
Memleketindeki depremler üzerine özel olarak çalışan Karasözen, bu depremi duyunca bir yıkım olduğunu anlamıştı.
Çoğu sismologun genellikle dünyada sallanmaktan endişe duydukları yerlerin bir listesi vardır. Örneğin, Türkiye’de bu hafta kırılan Doğu Anadolu fayı bilim adamları ve hükümet yetkilileri tarafından biliniyordu, ancak en azından son yüzyıldır yıkıcı bir deprem olmadı.
Türkiye, sarsıntı risklerine karşı korunmak için yapı yönetmeliklerini uygulamaya koydu, ancak bu hafta afet sonucu ölenlerin sayısı 30 bini aştı.
Bilim adamları, gereken özen ve özenin gerektiği gibi gösterilmediğinin altını çizdiler.
Yerbilimciler, daha iyi inşaat uygulamalarıyla büyük depremlerden kaynaklanan ölümlerin ve yıkımların çoğunun önlenebileceğini söylüyor: çünkü bu trajediler tartışılabilir.
Ancak insan davranışları ve yatırımları çoğunlukla deneyimlerle şekilleniyor. Gelecek nesli ve nüfusu korumak için inşaat düzenlemeleri uygulanırken, diğer acil zorluklar ön plana çıkabilir.
Sütunlar daha sonra kesilmek üzere ve eski yapılar savunmasız bırakılıyor.
Washington Üniversitesi sismolog Harold Tobin “Bence depremlerin kötü yanı da bu. Birçok nesil böyle bir şeyin olmasını bekleyebilir. Kesinlikle hiçbir şey yapamazlar. Dakikalar, saniyeler içinde kıyamet kopuyor.”olarak anlattı.
Bilim adamları yıllardır Kaliforniya’daki San Andreas fayının büyük bir sarsıntısını bekliyorlardı. 1990’lardan beri Kaliforniya’da birkaç 7.0 büyüklüğünde deprem oldu, ancak boşuna.
Jeolog Wendy Bohon “Bu yerleri düşünerek çok zaman harcıyoruz: Ne zaman kırılabilir? Ama dünyada stresi daha yavaş biriktiren uyuyan devler var ve sırf gözümüzün önünde olmadıkları için onlara fazla odaklanmıyoruz.”olarak açıklanmıştır.
Türkiye, yer kabuğunun üç modülünün çarpıştığı bir kavşakta yer alan sismik olarak aktif bir bölgedir.
Yıllardır Türkiye’de farklı bir fay olan Kuzey Anadolu Fayı, bilim insanlarının ilgi odağı oldu. Şu anda, dünyanın en kalabalık metropollerinden biri olan İstanbul’a tehlikeli bir şekilde yaklaşan büyük depremler, fay boyunca batıya doğru ilerliyor ve Marmara Denizi’nin altında belirgin bir sismik boşluk bırakıyor.
Bilim adamları çok çalıştılar ve önümüzdeki birkaç on yıl içinde İstanbul’da büyük bir deprem olasılığını tekrar tekrar hesapladılar.
1960’lı yıllarda başlayan sismik izleme döneminde, Doğu Anadolu fayı üzerinde çok sayıda 6.0 büyüklüğünde deprem meydana geldi. 2020 yılında aralarında Karasözen’in de bulunduğu bir bilim insanı ekibi, faydaki bir kırılmanın neden olduğu 6.8 büyüklüğündeki depremle ilgili detaylı bir çalışma yayınladı.
Bu nedenle 6 Şubat’ta meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki deprem bekleniyordu, ancak yine de bilim adamlarını biraz şaşırttı: Beklenenden daha fazla yıkım oldu.
Logaritmik bir ölçekte ölçülen sarsıntılar, 6.8 ile 7.7 arasındaki farkın göründüğünden daha büyük olduğu anlamına gelir. Karasözen’de “Bu hatanın potansiyelini ve ne kadar ölümcül olabileceğini biliyorduk.”olarak açıklanmıştır.
Bilim adamları depremleri tahmin edemese veya durduramasalar da ölümleri nasıl önleyeceklerini biliyorlar.
Bu yüzden olayları bu şekilde görmek çok üzücü.
US Geological Survey’den jeofizikçi Tom Parsons, “Eski bir söz vardır: ‘Depremler öldürmez, binalar öldürür.’olarak açıklanmıştır.
Bilim adamlarını en çok üzen şey; İmar yönetmeliği varken bile yönetmeliklere uyulmaması veya uyulmaması nedeniyle insanların hayatı tehlikede…
Boğaziçi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Bölümü Kurucusu Mustafa Erdik, e-postasında Türkiye’deki sorunların mevzuata uygunluktan kaynaklandığını söyledi.
Karasözen, Malatya’da bir binanın deprem standartlarına uygun olduğunu belirterek Twitter’da bir emlak ilanı paylaştı.
Karasözen yaptığı işin vatanına faydası dokunabileceği için gururlu ama bu kez henüz verilere bakmaya cesaret edemediğini söyledi…
‘Elbette bu farklı. İnsanların enkaz altında kaldığı tweetleri görmek… Bu çok fazla’diyen Karasözen, tüm gücünü bağış toplamak için kullanıyor.
